Ο κορυφαίος Έλληνας τενίστας όλων των εποχών κατάφερε για ακόμη μια φορά να «λάμψει» και να συγκεντρώσει όλα τα βλέμματα πάνω του∙ όχι όμως για κάποιο του κατόρθωμα εντός των courts. Η τοποθέτηση του Στέφανου Τσιτσιπά στο twitter ήταν η εξής: «Κάποιος πρέπει να χτίσει ένα κατάστημα Harrods στην Ελλάδα. Ήρθε η ώρα» (σημειωτέον τα Harrods είναι πολυτελές κατάστημα του Λονδίνου). Το κύμα αντιδράσεων – όπως εύλογα αντιλαμβάνεστε – ήταν θυελλώδες, σύσσωμοι οι χρήστες του twitter κατακεραύνωσαν τον Έλληνα αθλητή, άλλοι με το γάντι, άλλοι με το δηκτικό τους χιούμορ και άλλοι φυσικά με ωμή αυστηρότητα.
Η τοποθέτηση αυτή έρχεται να προστεθεί στα κατά καιρούς «διφορούμενα» – για να χρησιμοποιήσω έναν μετριοπαθή χαρακτηρισμό – διαδικτυακά «χτυπήματα» του Στέφανου Τσιτσιπά επιβεβαιώνοντας κατ’ αρχήν τον πρόδηλο αυθορμητισμό και την ανωριμότητά του. Με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο μπορείτε και σεις να αναγνώσετε τις ποικίλες φιλοσοφικού περιεχομένου ρήσεις του Έλληνα αθλητή (ειδικά μετά από αγώνες) αλλά και παντοία σχόλια όπως π.χ. περί ανεξαρτητοποίησης της Βουλιαγμένης (Μονακό τρέμε!). Αν λάβει κανείς όλα αυτά ως σοβαρές τοποθετήσεις τότε δε μας μένει παρά να ασκήσουμε και μια αντιστοίχως σοβαρή κριτική απέναντι σε αυτά. Όποιος άλλωστε έχει δημόσιο βήμα, είναι υπεύθυνος για όσα υποστηρίζει και έτοιμος να δεχθεί και την αντίθετη άποψη. Audiatur altera pars, λοιπόν.
Το δεδομένο είναι ένα: κάθε άλλο παρά ποτέ βιώνουμε μια καθημερινότητα πρωτοφανούς σκληρότητας∙ θλιβερά νέα, χιλιάδες κρούσματα κορωνοϊού, εκατόμβες νεκρών, οικογένειες ξεκληρίζονται στο πέρασμα του φονικού ιού, το σύστημα υγείας ασφυκτιά, εγκλεισμός, το φάντασμα της κατάθλιψης παραμονεύει, fake news, τρομολαγνία των media, θεωρίες συνωμοσίας και κλίμα τρομοκρατίας (κυριολεκτικά). Μέσα στον κυκεώνα αυτόν έρχεται ένα άκαιρο tweet για τα Harrods και εκεί ξεσπούν όλοι. Με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται λογικό. Η τοποθέτηση κρίνεται άκαιρη όσο ποτέ, νομίζω ότι περιττεύουν τα σχόλια. Και ο ίδιος ο Στέφανος θεωρώ ότι την μετάνιωσε οικτρά. Προς Θεού όμως δεν μιλάω για λογοκρισία. Η κριτική μου δε θα είναι ad hominem γιατί έτσι θα στερείται περιεχομένου και θα κριθεί ως ομοίως άκαιρη με την τοποθέτηση την ίδια. Από την άλλη όμως δεν μπορώ να κρύψω και την εύλογη απορία (ναι και με γεύση θυμού) που μου άφησε το tweet. Δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον Αθηναίο που κινείται – με την τωρινή μάλιστα δυσκολία – στο κέντρο της Αθήνας και να σκέφτεται σιωπηλά: «Πόσο ωραίο θα ήταν να είχαμε ένα Harrods στην πρωτεύουσα;». Άκαιρο, απρεπές και εκτός πραγματικότητας. Ίσως σε εποχές ευημερίας και προπάντων υγείας να είχε θέση μια τέτοια απορία. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι είμαστε εν μέσω πανδημίας. Πεποίθησή μου είναι ότι κάθε άνθρωπος σχηματίζει και τον ορίζοντα σκέψης του με βάση τις ιδιαίτερες προσλαμβάνουσες που έχει. Οι εμπειρίες που γεύεται κάθε άνθρωπος από τα βιώματά του κατασκευάζουν και την οπτική του για τον κόσμο – ατομικό και συλλογικό. Κάθε άποψη «εγγράφεται» σε αυτόν ακριβώς τον πνευματικό ορίζοντα του καθενός και ως τέτοια πρέπει να κρίνεται. Γόνιμη και εμπεριστατωμένη κριτική η λύση του προβλήματος.
Γι’ αυτό λοιπόν, όποιος δεν έχει τον ενδεδειγμένο τρόπο να εκφράσει το δίκιο του, το χάνει. Αυτό αποδείχθηκε ακριβώς από το ποιοτικό επίπεδο της κριτικής που δέχθηκε ο Στέφανος. Με λίγα λόγια, ανθρωποφαγία: στο επίκεντρο της κριτικής βρέθηκαν οικογένειες, ηθικοί χαρακτήρες, προσωπικός αγώνας και περιουσιακές καταστάσεις. Αισθήματα κατωτερότητας, κόμπλεξ και στερεότυπα διάχυτα στα σχόλια των χρηστών. Εν θερμώ αντιδρούμε όλοι μας, ωστόσο αυτό που θα έχει νόημα είναι να βγει κάτι θετικό από το όλο ζήτημα. Το ηθικό δίδαγμα είναι η κραυγή για πνευματική ωριμότητα σε δύσκολους καιρούς. Το μάταιο κενό που δημιουργούν τα λόγια έρχονται οι πράξεις να το αναπληρώσουν∙ αυτές είναι που πλάθουν ισχυρές προσωπικότητες σε δύσκολους καιρούς και αυτές που δίνουν το έναυσμα για αλληλέγγυα δράση που τόσο έχουμε ανάγκη. Αρετή είναι η ψυχραιμία, η τήρηση του μέτρου, η εύστοχη και δημιουργική κριτική, ο αγώνας, η επαγρύπνηση και η υπευθυνότητα ατομική και συλλογική.
Ευχή μου, το πάθημα να γίνεται μάθημα. Μόνο έτσι θα περιορίσουμε τις παθογένειες που βασανίζουν ανθρώπους και κοινωνίες. Σκληρό αλλά ρεαλιστικό.
Επιμέλεια: Γιάννης Σωτηρόπουλος
